برای آشنا شدن با مفاهیم قرآنی، مقدماتی لازم است که عبارتند از:
1. آشنایی با زبان عربی: همانطور که شناخت حافظ و سعدی بدون دانستن زبان فارسی ممکن نیست، آشنایی با قرآن و مفاهیم آن هم که، به زبان عربی نوشته شده، بدون دانستن زبان عربی ممکن نیست.
2. آشنایی با تاریخ اسلام: چون قرآن، مثل تورات و انجیل نیست که یکباره به وسیلة پیامبراکرم‌عرضه شده باشد; بلکه در طول 23 سال زندگی ایشان و در خلال جریان پر هیجان تاریخ اسلام نازل شده است; پس باید برای آشنایی با این تاریخ شأن نزول هر آیه را دانست.
3. آشنایی با سخنان پیامبراکرم; زیرا ایشان به تصریح قرآن، اولین مفسر این کتاب است; آنجا که قرآن می‌فرماید: "وَ أنزَلنا إلَیکَ الذِّکرَ لِتُبَیّن لِلنّاس ما نُزّل إلَیهم;(نحل، 44) ما قرآن را بر تو فرود آوردیم تا آنچه را که بر آنها فرود آمده، برایشان توضیح دهی"; پس آنچه از پیامبر اکرم‌رسیده، ما را در تفسیر قرآن یاری می‌دهد; البته برای ما شیعیان، روایات معتبر امامان معصوم: نیز حکم همان روایات معتبری را دارد که از ناحیه رسول خدا رسیده است.
نکتة مهمی که در بررسی قرآن باید به آن توجه داشت، این است که قرآن را به کمک خود قرآن و با عرضه کردن بر آیات مشابه، می‌توان شناخت; چون آیات قرآن، مجموعاً یک ساختمان به هم پیوسته را تشکیل می‌دهند ]امامان: هم این شیوه را تأیید کرده‌اند.[
4. از خود قرآن کریم هم می‌توان برای فهم آن بهره برد; چنان که فرموده: "وَ لَقَد یَسّرنا القُرءان لِلذّکر فَهَل مِن مُدّکر;(قمر، 17) و قطعاً قرآن را برای پندآموزی آسان کرده‌ایم; پس آیا پند گیرنده‌ای است؟"
5. تدبر در آیات قرآن; "أفلا یَتَدبَّرون القرءان‌َ أم عَلَی‌َ قُلوب أقفالُها;(محمد، 24) آیا به آیات قرآن نمی‌اندیشند؟ یا مگر بر دلهایشان قفلهایی نهاده شده است؟"
6. تقوای الهی: قرآن می‌فرماید: "و اتَّقوا اللّه وَ یُعَلّمُکم‌ُ اللّه;(بقره، 282) و از خدا پروا کنید، و خدا ]بدین گونه[ به شما آموزش می‌دهد". تدبر در قرآن و عمل به آن، انسان را به تقوای الهی می‌رساند، و این تقوا باعث می‌شود که ابواب علوم از طرف خداوند متعال به سوی انسان گشوده شود.(ر.ک: آشنایی با قرآن، استاد شهید مرتضی مطهری، ص 20، انتشارات صدرا.)
استفاده از کتاب‌هایی که برای ادبیات عرب نوشته شده; مثل صرف ساده و عربی آسان و غیره برای آشنایی با زبان عربی خوب است; همچنین کتاب‌هایی که به تاریخ اسلام پرداخته‌اند; مثل فروغ ابدیت آیة‌الله سبحانی و... و کتاب‌های روایی که روایات پیامبراکرم‌و امامان معصوم: در تفسیر و شأن نزول آیات آمده; مثل کتاب "اصول کافی" و "بحارالأنوار" و... همگی به شناخت مفاهیم قرآنی کمک می‌کنند.
1. آشنایی با زبان عربی: همانطور که شناخت حافظ و سعدی بدون دانستن زبان فارسی ممکن نیست، آشنایی با قرآن و مفاهیم آن هم که، به زبان عربی نوشته شده، بدون دانستن زبان عربی ممکن نیست.
2. آشنایی با تاریخ اسلام: چون قرآن، مثل تورات و انجیل نیست که یکباره به وسیلة پیامبراکرم‌عرضه شده باشد; بلکه در طول 23 سال زندگی ایشان و در خلال جریان پر هیجان تاریخ اسلام نازل شده است; پس باید برای آشنایی با این تاریخ شأن نزول هر آیه را دانست.
3. آشنایی با سخنان پیامبراکرم; زیرا ایشان به تصریح قرآن، اولین مفسر این کتاب است; آنجا که قرآن می‌فرماید: "وَ أنزَلنا إلَیکَ الذِّکرَ لِتُبَیّن لِلنّاس ما نُزّل إلَیهم;(نحل، 44) ما قرآن را بر تو فرود آوردیم تا آنچه را که بر آنها فرود آمده، برایشان توضیح دهی"; پس آنچه از پیامبر اکرم‌رسیده، ما را در تفسیر قرآن یاری می‌دهد; البته برای ما شیعیان، روایات معتبر امامان معصوم: نیز حکم همان روایات معتبری را دارد که از ناحیه رسول خدا رسیده است.
نکتة مهمی که در بررسی قرآن باید به آن توجه داشت، این است که قرآن را به کمک خود قرآن و با عرضه کردن بر آیات مشابه، می‌توان شناخت; چون آیات قرآن، مجموعاً یک ساختمان به هم پیوسته را تشکیل می‌دهند ]امامان: هم این شیوه را تأیید کرده‌اند.[
4. از خود قرآن کریم هم می‌توان برای فهم آن بهره برد; چنان که فرموده: "وَ لَقَد یَسّرنا القُرءان لِلذّکر فَهَل مِن مُدّکر;(قمر، 17) و قطعاً قرآن را برای پندآموزی آسان کرده‌ایم; پس آیا پند گیرنده‌ای است؟"
5. تدبر در آیات قرآن; "أفلا یَتَدبَّرون القرءان‌َ أم عَلَی‌َ قُلوب أقفالُها;(محمد، 24) آیا به آیات قرآن نمی‌اندیشند؟ یا مگر بر دلهایشان قفلهایی نهاده شده است؟"
6. تقوای الهی: قرآن می‌فرماید: "و اتَّقوا اللّه وَ یُعَلّمُکم‌ُ اللّه;(بقره، 282) و از خدا پروا کنید، و خدا ]بدین گونه[ به شما آموزش می‌دهد". تدبر در قرآن و عمل به آن، انسان را به تقوای الهی می‌رساند، و این تقوا باعث می‌شود که ابواب علوم از طرف خداوند متعال به سوی انسان گشوده شود.(ر.ک: آشنایی با قرآن، استاد شهید مرتضی مطهری، ص 20، انتشارات صدرا.)
استفاده از کتاب‌هایی که برای ادبیات عرب نوشته شده; مثل صرف ساده و عربی آسان و غیره برای آشنایی با زبان عربی خوب است; همچنین کتاب‌هایی که به تاریخ اسلام پرداخته‌اند; مثل فروغ ابدیت آیة‌الله سبحانی و... و کتاب‌های روایی که روایات پیامبراکرم‌و امامان معصوم: در تفسیر و شأن نزول آیات آمده; مثل کتاب "اصول کافی" و "بحارالأنوار" و... همگی به شناخت مفاهیم قرآنی کمک می‌کنند.
