جواب: علماى اسلام با توجه به آیات و احادیثى که کیفیت قرائت قرآن (قبل، حین و پس از قرائت) را بیان مىدارد براى قرائت قرآن آدابى ذکر نمودهاند که رعایت آنها موجب استفاده بیشتر و بهتر از قرائت قرآن مىگردد. آنان در یک تقسیمبندى کلى، آداب تلاوت قرآن را به دو بخش تقسیم نمودهاند:
الف) آدابى که مربوط به رفتار ظاهرى قارى قرآن است که از آن به «آداب ظاهرى تلاوت» تعبیر نمودهاند.
ب) آدابى که مربوط به حالات روحى قارى قرآن است که از آن به «آداب باطنى تلاوت» یاد کردهاند. بهترین کتابهایى که در این زمینه بحث نموده، عبارت است از: احیاء علوم الدین، ابوحامد غزالى؛ المحجة البیضاء، فیض کاشانى؛ معراج السعادة، احمد نراقى.
به طور خلاصه آداب باطنى تلاوت قرآن عبارتند از:
1. دریافت گفتار؛ دانستن مقام و منزلت قرآن نزد پروردگار و دانستن سبب فرو فرستادن آن به سوى مردم و لطف الهى در تبدیل حقایق والا و بلند مرتبه به زبان قابل فهم عموم براى هدایت مردم.
2. بزرگداشت خداوند و حفظ حرمت او که با بشر سخن گفته است.
3. حضور قلب و فراموش کردن دلمشغولىها و خودبینى.
4. تدبر در معانى قرآن که مرتبهاى فراتر از حضور قلب است. در این مرتبه باید در پى کشف معانى و مفاهیم نهفته در آیات و دریافتن مقصود خداوند بود.
5. تفهّم که فراتر از تدبّر در اصل معنا، کشف معانى نهفته در آیات و ربط آیات و اهداف آنها را شامل مىشود.
6. تخلّى و دورى گزیدن از موانع فهم؛ از جمله موانع فهم حقایق نهفته در قرآن: انحصار در لفّاظى، جمود در برداشتهاى خود، تقلید کورکورانه از دیدگاههاى دیگران، ارتکاب گناه و اصرار بر آن، تفسیر به رأى و ....
7. تخصیص؛ خود را مخاطب خداوند دانستن.
8. تأثّر؛ تأثیرپذیرى بر حسب تفاوت اوصاف آیات قرآن، مانند: حزن و ترس و امید و شادمانى و تحرّک و ....
9. ترقّى؛ روح و اندیشه خود را به گونهاى رشد دهد که گویى قرآن را مستقیماً از منبع وحى مىشنود!
10. تبرّى بیگانه شدن با خود با عنوان انسان گنهکار و خطاکار و قرار دادن خود در صف نیکان و پیامبران و صدّیقان و شهیدان راه حق و رفتار مناسب آنان را در برابر خداوند از خود بروز دادن.
11. با حزن و خشوع قلب، قرآن خواندن.[1]
[1] . معراج السعاده، ص 688- 692 و المحجة البیضاء، ج 2، ص 234- 249.
mazaheb.ir
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.